Kabızlık toplumda sık karşılaşılan bir belirti olup, kullanılan tariflere nazaran farklılık göstermekle birlikte %2-28 ortasında saptanan bir sıhhat sorunudur. Gelişmiş ülkelerde kabızlık yakınması olanların lakin üçte biri tabibe başvurmaktadır. Genelde kabızlık; sert dışkılama, dışkı sayısının olağandan az olması, ağır ıkınma gerekliliği, tam boşalamama, dışkı sayısının seyrekliği, dışkılama için anüs ve vajina etrafına parmakla baskı yapma formunda tanımlanır (1).
|
İşlevsel kabızlık için Roma II kriterleri; |
|
Son 12 ayda en az 12 hafta aşağıdakilerin iki yahut daha fazlasının bulunması: Dışkılamaların en az %25’inde çok zorlanma, fazla çaba gösterme Dışkılamaların en az %25’inde topak topak yahut sert dışkıların bulunması Dışkılamaların en az % 25’inde tam boşalamama hissinin bulunması Dışkılamaların en az % 25’inde ano-rektal tıkanıklık hissinin oluşu Dışkılamanın en az % 25’inde el yardımı ile kolaylık sağlamak Haftada üçten daha az dışkılama Yumuşak (gevşek) dışkı yoktur. İrritabl barsak sendromu için kriterler yetersiz olmalıdır. |
Kabızlık başka ismi ile konstipasyonu önlemede uygulanan diyet tedavisi, kâfi ve istikrarlı güç alımı ve sağlıklı bir hayat için gerekli olan tüm besin öğelerini ve posayı içerir (2).
Kabızlık nedenleri;
Beslenmeye bağlı yetersiz sıvı ve posa alımı
Fizikî aktivite azlığı
Yaşlılık
Gebelik
İlaç kullanımı
Metabolik bozukluklar
Endokrin bozukluklar
Kolon yapısal ve işlev bozuklukları
Nörolojik bozukluklar
Lavmanın sık kullanımı
Teklifler;
Günlük su ve sıvı tüketimi arttırılmalıdır. En az 8-10 bardak su tüketiniz.
Fizikî aktivite arttırılmalıdır.
Posa ölçüsü yüksek beslenme programı uygulanmalıdır. Posadan varlıklı besinler; kurubaklagiller, tahıllar, meyve ve sebzelerdir. Bulgur, tam buğday ekmeği, kepekli ekmek, kurubaklagil tüketimini arttırınız.
Ispanak, brokoli, lahana üzere zerzevat tipleri bağırsak hareketlerini arttırır.
Erik, üzüm, kayısı, incir hoşaf yahut komposto olarak tüketilmelidir.
Kuru erik içerdiği bileşenler ile bağırsak hareketliliğini arttırmaktadır.
Meyveleri kabuklu tüketiniz.
Kızartmalar, ağır baharatlar ve fas-food beslenmeden uzak durunuz.
Diyetisyeninizin önerdiği ölçüde yağlı tohumlu kuruyemişlerden tüketiniz.
Zerzevatları çiğ ve düzgün yıkanmış tüketiniz.
Öğün atlamayınız.
Günlük dışkılama vakitlerinizde tuvalete gitmeyi ertelemeyiniz.
Probiyotik kullanımına uzman yönlendirilmesi ile başlayınız.
Bitki çaylarını (sinameki çayı üzere.) bilinçsizce tüketmeyiniz. Farklı çaylara yönelmek yerine yeteri kadar su tüketip tüketmediğinizi sorgulayınız.
Günde 1 şişe maden suyu tüketmenizde bir sakınca yoktur. Bağırsaklarda sık kabızlık görülmesi villusları tahrip etmektedir. Besin bileşenlerinin emilimini vakitle azaltmaktadır. Uzman tavsiyesinde destek alınız.
Bilinçsiz lavman kullanmayınız.
